Mađarska umjetnost na KotorArtu

Počev od ovogodišnjeg otvaranja, a s iščekivanjem nastupa velikih svjetskih umjetnika poput Romana Simovića i Juđe Vang, nastup Orkestra Starog Budima Danubia bio je zasigurno dosadašni vrhunac Don Brankovih dana muzike. Iako su lični doživljaj i utisak presudni za svakog pojedinca, koncertom u nedjelju, 21. jula na Trgu ispred Katedrale Svetog Tripuna, ansambl je, objektivno, pokazao visok nivo profesionalizma, kao dokaz da je posvijećenost umjetnosti i predanost izvođaštvu siguran put ka uspjehu.

Ovaj muzički događaj bio je i ceremonijalnog karaktera, s obzirom na to da je realizovan u saradnji s ambasadom Mađarske u Crnoj Gori, koja tokom ljeta organizuje Nedjelje mađarske kulture. Pored mađarskih autora – Franca Lista, Bele Bartoka, Ferenca Erkela i Zoltana Kodalja, ili bolje reći prije njih, Orkestar je izveo djelo crnogorske autorke Nine Perović, čime je ova kompozitorka postala najizvođeniji domaći autor na KotorArtu. Pod nazivom Gusle, djelo je još 2011. godine nagrađeno na Međunarodnoj ljetnjoj akademiji Prag-Beč-Budimpešta. Okrenuta savremenim stvaralačkim tendencijama, kompozitorka je svoj poetski pristup zadržala u okvirima akustične muzike. Gusle, simulirane eksplicitno u dionici violončela, a potom i mjestimično u drugim, višim gudačima, mogu se u ovom slučaju razumijeti i na nivou preznačenja simbola crnogorske narodne tradicije u širu metaforu – crnogorskog kulturnog identiteta.

Orkestar Starog Budima Danubia osnovao je Domonkoš Heja 1993. godine i zahvaljujući posvećenom i minucioznom radu, te redovnim nastupima, postao je renomirani učesnik na mađarskoj muzičkoj sceni, bogatoj onoliko koliko joj dorpinose redovni koncerti Simfonijskog orkestra Budimpešte, Simfonijskog orkestra Mađarskog radija, Simfonijskog orkestra Končerto, Budimpeštanske filharmonije, Mađarske nacionalne filharmonije, Budimpeštanskog festivalskog orkestra, te Orkestra nacionalne opere. U takvoj vrhunskoj konkurenciji, Danubia se izborio za svoju publiku zahvaljujući umjetničkom rukovodstvu Matea Hamorija koji orkestrom diriguje od 2013. godine i koji je strategiju usmerio na povećanje broja koncerata i podizanje profesionalnog ugleda ansambla. Kroz izvedeni program, koji je zbog obojenosti mađarskim folklorom veoma komunikativan i dopadljiv, orkestar je pokazao sve svoje kvalitete: sposobnost stvaranja širokih zvučnih masa, kompaktnog zvuka sekcija limenih duvača, svakako i horni, postizanje emocionalnih tenzija – kako u Listovoj simfonijskoj poemi Prelidi, tako i u Erkelovoj uvertiri za operu Ladislav Hunjadi. S druge strane, Bartokove Mađarske skice i Kodaljeve Igre iz Galante, obije delikatne u svojim ogoljenim fakturama, bile su prostor da se iskažu i izvrsni solisti, posebno drveni duvači – flauta, oboa i klarinet, kao i suptilni dijalozi između instrumenata.
Ovakve utemeljene vrijednosti, koje prevazilaze subjetkivnu procjenu, postaju duboko urezane u izvođačku praksu Orkestra Danubia. Kotorskim koncertom Orkestar je upisao još jednu referencu u svoju biografiju. Upisao ju je i KotorArt u svoju osmaneastogodišnju istoriju.

Boris Marković