INTERVJU Desar Sulejmani: Svaka nacija donosi muzičke i društvene snage i doprinose

Omladinski orkestar Zapadnog Balkana, koji je nastao 2019. godine, kao izdanak Evropske ljetnje muzičke akademije u Prištini, na inicijativu pijaniste i dirigenta Desara Sulejmanija, u nedjelju, 6. avgusta će nastupiti na KotorArt-u. Ovo je drugo gostovanje ove skupine muzičara iz šest zapadnobalkanskih zemalja u Crnoj Gori.

Međusobnom saradnjom, ovi muzičari prevazilaze pitanja etničkih podjela, proizašlih nakon raspada bivše Jugoslavije. Na taj način članovi Orkestra postaju ambasadori saradnje visoke klase u regionu obilježenim nesuglasicama i razdorom.

Njihov inicijator, Sulejmani, školovao se na prestižnim njemačkim univerzitetima, Folkvang u Esenu i Visokoj školi za muziku „Robert Šuman“ u Dizeldorfu. Rukovodio je Bohumskim, Bergiškim, Kosovskim i Uzbekistanskim simfonijskim orkestrom, Novom filharmonijom Reklinghauzena, Kamernim orkestrom Folkvang iz Esena, njemačkim Rotari orkestrom, Simfonijskim orkestrom Radio-televizije Albanije i drugim. Bio je, između ostalog, i umjetnički direktor i dirigent Orkestra kelnskog društva i Kamernog orkestra Gedbeka. S tako dragocjenim iskustvom, i zemlji svog porijekla je posvetio dio svog umijeća.

Sulejmani je za Pobjedu, neposredno pred dolazak u Crnu Goru, govorio o načinu na koji funkcioniše projekat Omladinskog orkestra, ciljevima i repertoaru koji su pripremili za koncert na kotorskoj Pjaci od Kina.

POBJEDA: Kako je prihvaćen Omladinski orkestar Zapadnog Balkana i cijeli koncept koji nosi sa sobom Vaša ideja?

SULEJMANI: Mladi muzičari su od samog početka bili oduševljeni projektom. Oni zaista uživaju u razmjeni sa svojim susjednim zemljama i sa zahvalnošću prihvataju priliku da sviraju zajedno sa nekadašnjim neprijateljskim nacijama bez napetosti. Ovo je sjajna šansa da raščistimo sa predrasudama i iskustvima prethodne generacije.

POBJEDA: Kako funkcionišete, budući da se radi o različim državama Balkana?

SULEJMANI: Situacija sa potrebnim vizama, neprihvaćena dokumenta i granične kontrole povremeno nam otežavaju pripremu i realizovanje turneja. Ipak, turdimo se da nas to ne odvuče od rasporeda. Pored toga, volio bih da vidim više političke i finansijske podrške u većini zemalja, jer je to napredak njihove sljedeće generacije. To bi, takođe, bila odlična prilika za saradnju sa EU.

POBJEDA: Probe su sigurno izazov.

SULEJMANI: Vježbamo u projektima, odnosno, dva puta godišnje na jednom mjestu okupljamo mlade muzičare iz šest zemalja Zapadnog Balkana koje nijesu članice EU i ovog ljeta iz devet drugih zemalja Zapadnog Balkana i Evrope.

Jednom kada se prevaziđe prva prepreka organizovanja orkestra i dolaska do njega, probe nijesu veliki izazov, već radost. Svaka nacija donosi muzičke i društvene snage i doprinose, što znači da kolege mnogo uče jedni od drugih. Na sceni i u orkestru nema nacionalnog separatizma; svaki od naših članova je muzičar kao i svi ostali, koji zajedno rade na razvoju izazovnog i uzbudljivog programa.

Naš službeni jezik u orkestru je engleski, iako u toku višenedjeljnih projekata učimo i poneku riječ iz drugih jezika.

POBJEDA: Za koncert u Kotoru pripremili ste uglavnom mađarski obojene kompozicije. Koja je priča iza tog izbora kompozicija?

SULEJMANI: Ne bih rekao da smo za koncert u Kotoru uglavnom pripremali mađarske kompozicije. Komad „Igre iz Galante“ mađarskog kompozitora Zoltana Kodalija i „Mađarske igre“ njemačkog kompozitora Johanesa Bramsa zauzimaju samo 20 minuta od jednoipočasovnog koncertnog programa. Pošto je ovo projekat koji sufinansira EU, mi želimo i moramo da izgradimo most između EU i van EU, bilo mi je važno da uspostavimo muzičku vezu sa Evropom.

Neposredna susjedna država je, naravno, dobar izbor. Ostatak, a time i veći dio koncerta osmišljen je, između ostalog, jedinstvenim, neviđenim aranžmanom simfonijske plesne muzike iz baleta „Gajane“ i „Spartakus“, kao i dramske muzike „Maskarada“.

Pored toga, u okviru konkursa za kompoziciju, odabrali smo radove u stilu simfonijske plesne muzike iz šest zastupljenih zemalja Zapadnog Balkana koje nijesu članice EU, a neke od njih ćemo i izvesti. „Danzon br. 2“ A. Markeza je komad za koji mislim da je predodređen da prikaže energiju omladinskog orkestra.

POBJEDA: Veći dio profesionalnog života ste proveli u Njemačkoj. Šta Vas je vratilo na Balkan? Ima li ovaj orkestar veze s nostalgijom?

SULEJMANI: Kao mladom studentu pružila mi se prilika da odem u Njemačku i tamo dobijem veoma dobro obrazovanje. Prepoznajem se kao Njemac više nego kao Albanac. Međutim, nikada nijesam prestao da budem muzički aktivan u regionu - uvijek sam koncertirao kao pijanista, dovodio svoje njemačke orkestre u region i, na kraju, ali ne i najmanje važno, od 2014. godine vodim Evropsku ljetnju muzičku akademiju na Kosovu.

Zbog ovoga i mojih porodičnih veza sa regionom, uvijek sam pratio političku situaciju u čitavom regionu. Evropska ljetnja muzička akademija je pokazala važnost i vrijednost ujedinjenja nacija, što je dovelo do ideje o Omladinskom orkestru zapadnog Balkana.

Osim toga, važno mi je i smatram svojom dužnošću da nešto vratim svojoj zemlji porijekla kako bih mladima pokazao nove perspektive i utabao nove puteve. U okviru naših projekata, mladi muzičari dobijaju visokokvalitetna uputstva od vrhunskih profesionalnih muzičara, od kojih većina radi u Zapadnoj Evropi. Ovo iskustvo i mogući kontakti koji iz njega proizilaze mogu otvoriti vrata mladim muzičarima i omogućiti im da sagledaju stvari iz drugačije perspektive.

Crnogorska publika ima veliko ineresovanje za klasiku

POBJEDA: Ovo Vam nije prvi nastup u Crnoj Gori. Kakav ste utisak stekli o crnogorskoj koncertnoj publici? Ima li razlike od države do države u zainteresovanosti za klasiku?

SULEJMANI: Prošle godine su nas Crnogorci dočekali s punim redovima, što je za nas bila velika čast i radost. U suštini, svakako bih rekao da crnogorska publika ima veoma veliko interesovanje za klasičnu muziku i da izgleda dobro upućena.

To pokazuje i izdašna lepeza klasičnih manifestacija, koje pretežno i na izuzetan način oblikuje KotorArt.

Međutim, ne želim da pravim nikakva poređenja sa drugim zemljama po ovom pitanju, pošto se svaki koncert odvija pojedinačno, u različitim danima u nedjelji, različiti festivali i koncerti se održavaju u isto vrijeme, što, naravno, ima značajan uticaj na publiku.

Izvor: www.pobjeda.me
Foto: MIMOZA VELIU