INTERVJU Premil Petrović, dirigent: Povratak dijaloga i nove komunikacije u regionu

Nakon prošlogodišnje uspješne turneje po Balkanu, i serije koncerata u Crnoj Gori, Srbiji, Bosni i Hercegovini i na Kosovu, „Orkestar bez granica“ (No Border Orchestra) ovo ljeto realizuje novu turneju, pod nazivom „B matine“. 

Pet autora mlađe generacije, Draško Adžić iz Beograda, Drinor Zimberi iz Prištine, Damir Branimir Vince iz Zagreba, Darija Andovska iz Skoplja i Danijel Zontar iz Sarajeva, doživjeće svjetsko premijerno izvođenje kompozicija na XVIII KotorArt Don Brankovim danima muzike, na koncertu koji će se pod rukovodstvom dirigenta Premila Petrovića održati u nedjelju, 28. jula, na „Lido Pool, Porto Montenegro“. 

Turneja “B matine” objedinjuje savremenu umjetničku muziku i klupsku kulturu, i predstavlja najnovije kompozicije mladih kompozitora iz zemalja širom Balkana. Ove savremene, eksperimentalne kompozicije, inspirisane su Berghainom, poznatim berlinskim klubom. Turnejom se, takođe, obilježava trideset godina od pada berlinskog zida i, simbolično, slavi rušenje zidova između klasične i klabing muzike. Komunicirajući sa savremenim tehno zvukom, kompozitori prevazilaze granice između različitih stilova muzike. Rezultat je nov i svjež zvuk, koji nema granica. 

Na koji način ste odabrali kompozitore?
Kao dirigent, aktivan sam u regionu, posebno na savremenoj muzičkoj sceni. To mi daje pregled veoma različitih muzičkih svijetova koji postoje na malom prostoru Zapadnog Balkana. Upravo to bogatstvo i raznolikost je ono što želimo da predstavimo ovim projektom i kompozicijama, koje su porudžbina “Orkestra bez granica”. 

Djela su stilski različita?
Tako je, stilovi variraju od modernističkog do postmodernističkog, od minimalizma i akademizma do pop-pod uticaja i hard-kore savremene muzike. Sve kompozicije su inspirisane tehno zvukom kluba Berghain, i slobodom, kao načinom života, koji ova institucija predstavlja. 

Turneju počinjete u Tivtu, a završavate u Berlinu? 
Da, prije dolaska u Berlin, imaćemo koncerte u regiji Zapadnog Balkana, u Prizrenu, Sarajevu, na Mariborskom festivalu, u Laubi u Zagrebu i na Bitefu u Beogradu. 

Stvarate dijalog između različitih muzičkih scena regiona? 
Od ratova devedestih nema dijaloga između kulturnih scena u regionu, ljudi ne znaju šta drugi rade, kompozitori iz Beograda, na primjer, ne znaju šta rade njihove kolege u Prištini, zagrebački kompozitori nisu upoznati sa radom kompozitora u Sarajevu ili Skoplju. Upravo zato smo i kreirali “B Matine”. Ideja ovog projekta je ne samo da inicira stvaralaštvo porudžbinama novih djela, već da poveže mlađe kompozitore iz regiona, stvori prostor za razmjenu i prikaže njihove radove na regionalnoj i evropskoj, a ne samo nacionalnoj ili lokalnoj platformi. “Matine” iz naziva našeg projekta sugeriše nove početke, početak nove komunikacije, uspostavljanje dijaloga i razmjenu savremene muzičke scene u regionu.

Da li u planu imate i balkansku sezonu 2020. godine? 
Evo, mogu Vam mogu reći, pošto se sljedeće godine obilježava 250 godina od rođenja Betovena, plan je da izvedemo njegovu Simfoniju br. 6, „Pastoralnu simfoniju“. Ovim projektom želimo da tematizujemo ekologiju kao apsolutno goreću temu našeg vremena. Betovenova “Pastorala” je izraz njegove velike ljubavi prema prirodi. Upravo ta ljubav je ono što pokreće i cio ovaj projekat. 

Šta će se još biti izvedeno na tom koncertu?
Uz Betovena, izvešćemo i novu kompoziciju, NBO porudžbinu hrvatskog kompozitora Ivana Božičevića, koja eksplicitno tematizuje ekologiju. Na pitanje zašto se jedan balkanski orkestar bavi ekologijom, odgovor je: u ovom trenutku je najvažnije da se svi okupimo oko ove teme, jer jedino na taj način, jedino zajedno, možemo ostvariti promjenu koja je neophodna da bi se zaustavila ekoloska katastrofa, kojoj kao svijet srljamo. U samoj srži društvene poruke koju NBO šalje jeste upravo zajedništvo, pružanje primera kako možemo da budemo zajedno i šta to zajedništvo može da postigne, kako su i vrhunski umjetnički rezultati mogući samo ako smo zajedno. Bez granica upravo znači biti zajedno. 

Premil Petrović, inicijator, šef-dirigent i umjetnički direktor „Orkestra bez granica“, s kojim je 2015. godine snimio album za Izdavačku kuću „Universal Music – Dojče Gramofon“. Diplomirao je dirigovanje na Visokoj školi za muziku „Hans Ajsler“ u Berlinu, u klasi prof. Vinfrida Milera. Godine 1996. osnovao je u Beogradu muzičko pozorište „Cinema REX“. Njegov repertoar uključuje interpretacije stare muzike, opere i simfonije klasicizma i romantizma, kao i premijere savremene muzike. Premijerno je dirigovao opere Isidore Žebeljan, jedne od najistaknutijih savremenih srpskih kompozitora. Često diriguje u eksperimentalnim muzičkim pozorištima, poput produkcije Šenbergovog „Pjeroa mjesečara“, u režiji Brusa Labrusa, za čiji je film, pod istim nazivom, snimio drugo izvođenje. Godine 2014. sarađivao je s rediteljem Bretom Bejlijem na postkolonijalnoj produkciji Verdijeve opere „Makbet“, u aranžmanu Fabricija Kasola u Kejptaunu, koja je zatim prikazana na najznačajnijim evropskim festivalima. Dirigovao je u Vankuverskoj i Filadelfijskoj operi, Pozorištu „Kolon“ u Buenos Ajresu, zatim Filharmonijskim orkestrom Kejptauna, Oklandskim filharmonijskim orkestrom i brojnim evropskim orkestrima. Dobitnik je Nagrade „Hans Ajsler“ za interpretaciju savremene muzike. 
Orkestar bez granica je simfonijski orkestar sastavljen od vrhunskih muzičara Zapadnog Balkana. Ustanovljen 2012. godine u Beogradu i u Berlinu, kao nevladina organizacija s ciljem da inicira pozitivni društveni razvoj kroz snagu pomirenja i kreativnu saradnju, izrastao je iz želje da se stvori regionalni prekogranični simfonijski orkestar koji pruža najviši umjetnički kvalitet i poziva na novu vrstu komunikacije. Tokom šest godina rada Orkestar je nastupio na vodećim festivalima Balkanskog regiona, kao i na manifestaciji „Festwochen“ u Beču, „Kunstenfestivaldesarts“ u Briselu, Jesenjem festivalu u Parizu, „Operadagen“ u Roterdamu, zatim u Marseju, Brisbenu, Kvangdžuu, Londonu, Hamburgu, Berlinu, Atini, Lisabonu. Počivajući na dvije osnove – muzici i društvu, Orkestar uspješno podstiče muzičku izuzetnost i društvenu osvješćenost. Tražeći načine dekonstrukcije i transformacije društvene zajednice, zagovarajući pozitivne promjene da društvo bude inkluzivnije, interkulturalnije, otvorenije i demokratsko više nego što trenutno jeste, Orkestar služi kao platforma za prevalizaženje nacionalizma, rasizma, ksenofobije, homofobije i krvavog nasljeđa prošlosti u regionu Zapadnog Balkana, pa i šire. Godine 2018. započeo je svoju godišnju balkansku sezonu širenjem muzike i svojih poruka.

Nataša Đačić