INTERVJU Sara Mandić: Pola miliona za razmjenu znanja i iskustva

Izvor: "Pobjeda", 23. avgust 2020.

Evropska komisija objavila je 31. jula željno očekivane rezultate posebno ustanovljenog konkursa za jačanje kulturne saradnje i konkurentnosti kulturnih i kreativnih industrija na Zapadnom Balkanu. Među 13 projekata koji su dobili podršku od oko pet miliona eura, je i projekat #synergy KotorArt festivala Don Brankovi Dani muzike. Projekat koji je podržan sa 410.930 eura, uspio je da okupi neke od najvećih festivala umjetničke muzike u regionu, kao što su: Dubrovačke ljetnje igre, Ljubljana festival, Centar beogradskih festivala (BELEF i BEMUS), organizacija Vox Baroque iz Albanije i Udruženja F. Šopen sa Kosova.

Inspiraciju za projekat su, po riječima Sare Mandić, menadžerke produkcije Don Brankovih dana muzike, koja će u naredne tri godine rukovoditi projektom, pronašli u „Kotorskoj inicijativi“. Radi se o memorandumu o saradnji između vodećih ljetnjih festivala umjetnosti u regionu - Dubrovačke ljetnje igre (Hrvatska), Ljubljana festival (Slovenija), Ohridsko leto (Sjeverna Makedonija) i festivala KotorArt. Ideja o sinergiji izvođača, kompozitora i menadžera u kulturi, te obogaćivanju regionalne saradnje s partnerima bi ovim projektom bila izdignuta na viši nivo. Vijest da su dobili vrijednu podršku ih je obradovala u pravom trenutku, a budući da je projekat pisan u toku prvog talasa korona virusa, odmah su uzeli u obzir i mogućnost dužeg trajanja epidemije.

- Naš proaktivan i pozitivan pristup je posebno došao do izražaja ove godine, kada smo na kreativan i inovativan način uspjeli da realizujemo programe festivala, kako za članove lokalne zajednice, tako i za našu publiku širom zemlje, regiona, Evrope, pa čak i svijeta, koja nas prati onlajn. Vjerujem da će se partnerski konzorcijum okupljen oko realizacije projekta #synergy služiti sličnom životnom i poslovnom filozofijom – istakla je Sara Mandić.

Na koji ste način birali partnere za ovaj projekat?

Svi projektni partneri važni su predstavnici sektora umjetničke muzike u svojim zemljama, dok se njihova lokalna, nacionalna i regionalna reputacija zasniva na bogatom menadžerskom i programskom iskustvu i proaktivnom angažmanu u oblasti umjetnosti. Sve organizacije koje učestvuju u projektu vođene su kreativnom energijom i željom da se publici pruže najbolja moguća iskustva, što se postiže kroz programe koji njeguju tradiciju i poštuju kulturno nasljeđe, te kroz promišljanje savremenih tendencija umjetničke produkcije, ali i kroz njegovanje povezanosti sa lokalnom zajednicom i insistiranje na međunarodnoj otvorenosti. Dodatno, svi projektni partneri imaju bogato iskustvo u domenu festivalskog menadžmenta i svi se održavaju u ljetnjem periodu, čime utiču i na razvoj kulturnog turizma u svojim zemljama. Pored zvaničnih partnera na projektu – KotorArt Don Brankovih dana muzike kao nosioca, Dubrovačkih ljetnjih igara (Hrvatska), Ljubljana festivala (Slovenija), CEBEF-a, koji realizuje BEMUS i BELEF (Srbija), Asocijacije Frederik Šopen (Kosovo*) i organizacije Vox barok (Albanija) – na poziv da budu podrška ovoj inicijativi, odazvale su se i mnoge relevatne institucije, poput: Udruženja kompozitora Srbije, Udruženja kompozitora Hrvatske, Albania Guitar Festival, Kulturnog centra Trebinje (BiH), Kamernog orkestra Muzikon (Srbija) i mnogih drugih.

Da li već sada imate spisak kompozitora koji će stvarati u okviru projekta ili će postojati selekcioni program u okviru koga ćete birati najbolje?

Postoji program selekcije, kako za kompozitore, tako i za mlade muzičare koji će učestvovati u realizaciji projekta. Kako bi osigurali visoki kvalitet djela umjetničke muzike koja će nastati tokom projekta, svaki partner napraviće rodno izbalansiranu listu koja sadrži do 10 kompozitora, zajedno sa njihovim referencama, biografskim podacima i radnim portfoliom, a u saradnji sa relevantnim institucijama, poput nacionalnih udruženja kompozitra, udruženja muzičkih stvaralaca, muzičkim akademijama, itd. Ideja nam je da „mapiramo“ talentovane kompozitore, koji su lokalno afirmisani, a koji do sada nijesu imali prilike da se njihov rad čuje širom regiona i Evrope. Zatim će stručni žiri, formiran od uglednih stručnjaka iz oblasti umjetničke muzike izabrati po dva kompozitora iz svake zemlje - ukupno 12. S druge strane, mladi muzičari koji će izvoditi nova djela umjetničke muzike biće birani putem otvorenog poziva, ali takođe od strane stručnog žirija sastavljenog od eminentih stručnjaka u domenu izvođaštva iz svih zemalja učenica.

Kada pominjete profesionalce u kulturi s kojima biste u naredne tri godine sarađivali, na koje tačno segmente kulture ciljate? 

Srž projekta #synergy je upravo podizanje kapaciteta i pružanja prilike za razmjenu iskustva, sticanje znanja i predstavljanje, kako kompozitora i izvođača, tako i profesionalaca u kulturi, jer smatramo da jedino kroz sinergiju ova tri činioca može da se postigne održivi razvoj kulture i umjetnosti.

Projekat predviđa šest radionica koje će se odvijati u svim zemljama učesnicama, a koje se bave važnim temama kulturne produkcije i menadžmenta: finansiranje, programiranje, razvoj publike, edukacija, produkcija i marketing. Pored radionica, projekat podrazumijeva i blisku saradnju sa interdisciplinarnom UNESCO katedrom Kulturna politika i menadžmenta Univerziteta umetnosti u Beogradu. U pitanju je program koji je posljednjih decenija iznjedrio neke od najusjpešnijih menadžera i producenata u kulturi, koji danas rade širom Srbije, Hrvatske, Slovenije, Bosne i Hercegovine, ali i Crne Gore. Dakle, iako je projekat najprije usmjeren na razvoj scene umjetničke muzike, naša je namjera da u ovaj segment projekta uključimo i kolege koji su aktivni kao menadžeri i producenti u drugim granama umjetnosti, kao i studente kulturne politike i menadžmenta, ali i predstavnike institucija u kulturi, kako nevladinih, tako i privatnih i javnih.

S realizovanjem projekta bi trebalo krenuti u prvom tromjesečju iduće godine. Da li će i novi ljudi imati priliku da se uključe u projekat, ili ćete se držati provjerenog tima, onog koji već realizuje KotorArt?

Naravno! KotorArt Don Brankovi dani muzike, kad god se stvore uslovi, veoma rado proširuju svoj tim vrijednim, posvećenim i talentovanim ljudima. U kontekstu projekta #synergy, izmađu ostalog, predviđeno je i formiranje Istraživačke grupe, koju će činiti po jedan mladi kulturni menadžer/istraživač iz svake države. Članovi ove grupe učestvovaće na predviđenim radionicama, ali i u realizaciji ostalih projektnih aktivnosti. Oni će tokom trajanja projekta zajedno analizirati položaj sektora umjetničke muzike, skicirati glavne potencijale i prepreke za njegov razvoj, identifikovati primjere dobre prakse i na kraju razviti skup preporuka za njegov budući razvoj. Glavni rezultat rada ove grupe biće „Vodič za produkciju klasične muzike“ koji će biti dostupan onlajn, ali i u štampanom obliku i distribuiran i promovisan u svim projektnim zemljama.

Promocija bogatog crnogorskog nasljeđa

Činilo se da međunarodna javnost nije ni do sada ignorisala naše najveće talente. Da li, ako se usmjerite na opšte ciljeve koje ste naveli u projektu, možete da našim muzičarima obezbijedite značajniji prostor na evropskim scenama i u njihovim institucijama kulture?

Naša polazna pretpostavka, koja se temelji na dugogodišnjem iskustvu u domenu festivalskog i umjetničkog menadžmenta, bila je da se sektor kulture nakon raspada Jugoslavije našao u nezavidnom položaju – od mnoštva prilika i manifestacija za umjetnike i kulturne djelatnike, sektor kulture je morao da se suoči sa izazovima fragmentacije tržišta i publike, da se prilagodi djelovanju u neizvjesnim ekonomskim i društveno-političkim okolnostima, ali i sa čestim političkim turbulencijama i nedostatkom institucionalne i finansijske podrške. Projekat #synergy je upravo zato iniciran sa idejom da se stvori sinergija i u smislu zajedničkog predstavljanja kvalitetnog umjetničkog proizvoda na širem i veoma kompetetivnom kulturnom tržištu Evrope. Mi smatramo da je to pravi put promocije zaista izuzetnih crnogorskih izvođača i kompozitora široj evrpskoj publici, kao i pravi način njihovog predstavljanja institucijama kulture u Evropi. Takođe, vjerujemo da će ovaj projekat kroz izvođenje i promociju novih kompozicija inspirisanih nacionalnom baštinom, omogućiti i promociju bogatog crnogorskog nasljeđa u regionalnim i širim evropskim okvirima.

Dragana Erjavšek