Šta nam to muzika kazuje
Nakon više od sto izvođenja u regionu, predstava Medvjed Zijaha Sokolovića došla je i u Kotor, zahvaljujući KotorArt Don Brankovim danima muzike. Glumac je s kolegama muzičarima nastupio u nedjelju, 4. avgusta, na platou ispred Bogodičinog hrama u Prčnju.
Da je džez sastavni dio KotorArta potvrđuju koncerti koji se na Don Brankovim danima muzike održavaju nedjeljom, u okviru programskog segmenta Pjaca od džeza. Potreba publike za ovim žanrom postojala je i tokom prethodnih godina koje će ljubitelji džeza pamtiti po nastupima trubača svjetskog renoma, Duška Gojkovića, samostalnim i kamernim koncertima džez pijanista iz regiona – Bojana Zufilkarpašića, Vasila Hadžimanova, Matije Dedića, kao i Big benda RTS. Međutim, nekada ni sam džez nije dovoljan da se umjetnik u punoj mjeri iskaže. Drugim riječima, džez nije samo muzika za sebe i dio dokolice, ona je sinkretička i dio drugih umjetnosti. Među takve umjetnike spada glumac Zijah Sokolović koji je s džez ansamblom Lolita izveo Šalu za džez trio i jednog glumca u deset slika pod nazivom Medvjed, prema tekstu Antona Pavloviča Čehova.
Od samog početka, predstava razbija ideju o njoj kao monodrami. Uprkos tome što se pojavljuje jedan glumac i u njemu je sva moć verbalnog jezika, kroz prve tri scene uvode se drugi likovi, oni koji se izražavaju, odnosno komuniciraju muzikom, simulirajući sam Čehovljev tekst. Ta komunikacija, međutim, ne dešava se isključivo na nivou muzike kao djelujuće na čovjeka, kao izazivača ili pojačivača emocija. Ona se ostvaruje između „muzičkih“ likova – udovice Jelene Ivanove Popove, to jest saksofona, i sluge Luke, to jest bas gitare s jedne strane, i između njih i jedinog glumca, s druge.
U toj igri zvuka i reči, muzike i drame, uloga trećeg instrumenta, bubnjeva, jeste višeznačna. Bubnjevi, dakle, imaju osnovnu – muzičku ulogu, kao dopunjujuć element u džez triju, potom naratorsku, jer „komentarišu“ događaje, i, naposletku, ulogu potpore u slikanju psiholoških transformacija glavnog protagoniste Smirnofa. Da bi se na koncu predstave došlo do srećnog kraja, potrebno je bilo proći brojne vrhunce napetosti u ovoj Šali. Monolozi glumca obilovali su transpozicijama verbalne komunikacije u muzičku, glasom i uz pomoć instrumenata. A, u dijalozima između Smirnofa i Jelene, saksofonista Primož Simončič je muzičkim sredstvima nedvosmisleno simulirao sadržinu verbalnog iskaza, intonaciju i raspoloženje junakinje. Pored njega, ansambl Lolita, koji je osnovan 1987. godine u Ljubljani, čine bubnjar Marjan Stanić i basista Iztok Vidmar.
Predstava, koja uživa veliku popularnost u regionu, kako zbog sjajnog Sokolovića kao glumca i reditelja, tako i zbog muzike, preispituje granice savremenog pozorišta. U isto vreme, ona postavlja pitanje koje su komunikativne mogućnosti muzike ako se ona kontekstualizuje, prevazilazeći time uvreženu floskulu o muzici kao univerzalnom jeziku.
Boris Marković
