Tri premijere za početak Don Brankovih dana muzike

Osamnaesti po redu KotorArt Don Brankovi dani muzike svečano su otvoreni u nedjelju, 14. jula na Trgu ispred Katedrale Sv. Tripuna u Kotoru. Ceremonija je počela izvođenjem državne himne, a potom se prisutnoj publici, posjetiocima iz sfere kulturnog i javnog života, obratio umjetnički direktor KotorArta, prof. Ratimir Martinović, kao i ministar kulture u Vladi Crne Gore, Aleksandar Bogdanović.

Program otvaranja bio je posvećen dvema godišnjicama, obilježavanju četiri decenije od stravičnog zemljotresa koji je 1979. godine pogodio Kotor, s jedne strane, i četiri decenije od stavljanja grada Kotora na Listu svjetske baštine UNESCO-a, s druge. U svom govoru Maritnović je napravio vezu između stravičnog potresa koji je tada zadesio Kotor, posljedica koji je ostavio u životima ljudi i životu Kotora uopšte, i onih potresa koji se dešavaju danas, na planu politike, kulture, među ljudima. S tim u vezi, istakao je tri poruke koje svako treba da ima na umu, kada je riječ o Kotoru, a to su divljenje, zahvalnost i posvećenje.

Umjetnički program obuhvatio je tri premijere, dvije muzičke i jednu filmsku, djela koje je KotorArt naručio od crnogorskih autora – kompozitora Ivana Marovića i Nine Perović, kao i od reditelja Dušana Vulekovića. Tako je Festival nastavio s višegodišnjom praksom njegovanja domaće umjetničke produkcije, zbog čega se izdvaja kao vodeći festival u regionu. Obije kompozicije pisane su za glasove i orkestar, a čast da izvođački otvori ovogodišnji KotorArt pripala je Festivalskom orkestru KotorArta kojim je dirigovao Julio Marić, hrvatski dirigent, rodom iz Kotora.

Ivan Marović je komponovao djelo pod nazivom Kotor 1979, kao omaž stravičnom zemljotresu, a s obzirom na izvođački sastav, autor je kombinovao dva polazišta u svom radu: ono usmereno na instrumentalni dio, tretman gudačkog orkestra i njegove mogućnosti u umjetničkoj muzici, i ono usmereno na vokalni dio kompozicije, prateći estetske okvire profanog i popularnog stila hip-hopa. S tim u vezi, ostvario je saradnju s crnogorskom klapom, hip-hop duom Hu Si, Dejanom Dedovićem Deduhom i Mariom Đorđevićem Nojzom, koji se na premijeri nisu potpisali samo kao izvođači vokalnih deonica, već i kao autori teksta. Upravo je taj sudar različitih izvođačkih pristupa doveo do osnovne karakteristike djela – polistilizma s elementima konkretne muzike (u onom dijelu kada se čuje potres tla ili sirena za opasnost), čime je relativno lako ostvarena komunikativnost s publikom. Premda je praksa hip-hopa specifična po povišenim emocijama, ona se u ovom slučaju prije svega osjetila na planu literarnog teksta, dok je vokalno izvođenje odavalo utisak određenog otklona, možda opravdano s obzirom na vremensku distancu prema samom događaju.

Drugu kompoziciju napisala je crnogorska autorka Nina Perović koja je, inače, završila doktorsko-umjetničke studije na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, u klasi prof. Srđana Hofmana. Autorka je djelo Pogledi napisala za tri soprana i gudački orkestar, a pred brojnom publikom vokalne uloge tumačile su soprani Olivera Tičević, Marijana Šovran i Milica Milanović. U osnovi vedrog duha, oslanjajući se, između ostalog, i na zakonitosti minimalizma, kompozicija je istakla jednu sopransku dionicu (Tičević), dok su joj druge dvije bile u određenoj mjeri podređene. Repetitivnost, prisutna u orkestru, prenijela se i na vokalne dionice, ali više u smislu izraza, nego ritmičkog toka, s obzirom na česta silazna „glisanda“ koja bi simbolički mogla da predstavljaju talase.

Svečano otvaranje Don Brankovih dana muzike završeno je emitovanjem dokumentarnog filma Dušana Vulekovića pod nazivom Potresi, u kojem su svedoci zemljotresa iznijeli svoja sjećanja. Svedočili su o trenucima koji su „svega“ deset sekundi, koliko je trajao zemljotres, pretvorili u vječnost, o životu „poslije“ i njihovom doživljaju Kotora danas.

Boris Marković