Vox feminae: izrazito inspirativna i značajna Pjaca od filozofa KotorArta

Ovogodišnja Pjaca od filozofa održana je od 24. do 26. jula pod nazivom Vox feminae. Trodnevni umjetničko-debatni program okupio je dvadesetak žena različitih generacija porijeklom iz divergentnih, ali ipak po mnogo čemu bliskih, područja balkanske regije, koje povezuje izvrsnost u radu i istrajnost u djelovanju na aktuelne društvene tokove. Fokus programa bio je na ženskom stvaralaštvu, ženskim pravima, rodnoj ravnopravnosti, kao i zloupotrebi prenatalnih testova u svrhu selektivnog abortusa. 

Učesnice programa su bile vizuelna umjetnica Andrijana Vešović, poznatija kao Zombijana Bones, nagrađivana književnica Lejla Kalamujić, dirigentkinja, pozorišna rediteljka i kompozitorka, Karmina Šilec, muzikolozi Dobrila Popović i Tomislav Slavicki, izvršna direktorka Centra za ženska prava, Maja Raičević,  ginekološkinja i genetičarka Amira Fazlagić, kao i glavna urednica programa u OJU Muzeji Kotor, feministkinja i antifašistkinja, Jelena Vukasović. Autorka projekta, dirigentkinja i moderatorka programa bila je Dragana Jovanović.

Budući da je projekat bio umjetničko-debatnog karaktera, nastupi hora Collegium+, kao i sopranistkinja Petre Radulović i Ljiljane Lišković, mecosopranistkinje Višnje Radosav, tenora Vladimira Čabaka i pijaniste Oleksij Molčanova upotpunili su i tematski zaokružili večeri sa pažljivo odabranim programom. 

Prva noć programa Vox feminae, pod nazivom Darina regula, okupila je poštovaoce rada ove revolucionarke, vizionarke i istaknute umjetnice. Predsjednica žirija, profesorka muzike, Dobrila Popović, uručila je Nagradu Darinka Matić Marović dirigentkinji Karmini Šilec. Profesorka Popović pročitala je obrazloženje žirija dok se umjetnica Šilec toplo zahvalila festivalu na uručenoj nagradi i istakla važnost organizovanja javnih diskusija na ovako značajne teme i podstakla umjetnice na dalji rad i stvaralaštvo. Gošće večeri Andrijana Vešović, Lejla Kalamujić, kao i sama Karmina Šilec razgovarale su o svom radu i poteškoćama koje su ih zadesile tokom izgradnje karijera a veče je zaokruženo izvanrednim nastupom hora Collegium+. “Kojegijumke” su izvele brojne numere među kojima se izdvajaju, simbolično uz tematiku večeri, Favus distillans, napjev za praznik Svete Ursule i reda 11.000 djevica od Hildegard fon Bingen (1098-1179), Đevojko moja i Mlad se momak, prema narodnim pjesmama iz Kolašina i Zete od Nine Perović (1985) a nastup su zaokružile, na radost mnogobrojne publike, pjesmom Boko, moja Boko Božidara Ivaniševića (1920-2012) koju su izvele u čast svoje profesorice Darinke Matić Marović. Moderatkorka večeri bila je rediteljka Branislava Stefanović. 

Evropske opere inspirisane crnogorkama

Druge večeri programa Vox feminae, pod nazivom Crnogorka kao inspiracija publika je imala priliku premijerno čuti odlomke iz novootkrivenih opera Milica i Jelena u izvođenju sopranistkinje Petre Radulović i Ljiljane Lišković, mecosopranistkinje Višnje Radosav i tenora Vladimira Čabaka, uz pratnju pijaniste Oleksij Molčanova.  O operama su govorili muzikolozi Dobrila Popović i  Tomislav Slavicki. KotorArt, čiji su članovi istraživali i otkrili ova vrijedna i značajna djela, predstavio je dvije opere crnogorskoj javnosti koje su inspirisane ženom, Crnogorkom. U obije opere, iako različitih autora, crnogorke su predstavljene kao požrtvovane  majke i, uprkos podneblju u kojima su živjele i tradicionalnim okvirima kojima su pripadale, one su uspijevale da se izdignu iz takve, vrlo tradicionalne i patrijarhalne sredine. Milica, italijanskog violiniste, pisca i kompozitora Marka Ancoletija, nastala je 1897. godine u Milanu i do sada nije izvođena, te je publika KotorArta imala privilegiju čuti svjetsku premijeru tri numere iz opere, dok je opera Jovana, češkog kompozitora Jaroslava Vogela, izvedena u Narodnom Moravskom pozorištu u Ostravi, 1939. godine. Publika je sa pažnjom ispratila priče koje stoje iza ova dva djela i velikim aplauzom pozdravljala izvođenja numera. 

#Željena

Treća noć programa Pjace od filozofa, rezervisana je bila isključivo za debatni program na vrlo značajnu i aktuelnu temu u Crnoj Gori. Tema pod nazivom #Željena podstaknuta je kampanjom o zloupotrebi prenatalnih testova i problemu selektivnih abortusa #Neželjena, iniciranom od strane Centra za ženska prava, uz podršku agencija McCann Podgorica i McCann Beograd. O patrijarhalnom sistemu vrijednosti i rodnoj diskriminaciji u Crnoj Gori i šire, na teritoriji Balkana, govorile su Maja Raičević, dr Amira Fazlagić i Jelena Vukasović. Moderatorka večeri bila je dirigentkinja Dragana Jovanović. Debatni program organizovan je u Kreativnom habu u Kotoru, sa početkom u 21 čas a publika je, od samog početka, aktivno učestvovala u diskusiji na ovu, vrlo značajnu temu.  
Međunarodni festival KotorArt održava se uz pokroviteljstvo UNESCO-a, Ministarstva kulture i medija i Opštine Kotor, podršku Evropske unije, kao i podršku značajnih sponzora i široke mreže partnera iz zemlje i inostranstva. Dodatne informacije o planiranim programima festivala mogu se pronaći na internet stranici Festivala www.kotor.art.