Vrijednosti satkane u jednom vijeku
Zagrebački kvartet, kamerni ansambl koji ove godine obilježava sto godina postojanja, nastupio je na KotorArtu u utorak, 16. jula u Katedrali Sv. Tripuna. Njihov odnos prema interpretaciji bio je pokazatelj istrajnosti jednog gudačkog kvarteta čijem su izvođačkom iskustvu, počev od 1919. godine, doprinijele generacije i generacije umjetnika.
Kada je riječ o repertoaru, umjetnici su odabrali dvojicu kompozitora čija se djela nalaze decenijama na njihovom repertoru: Ludviga van Betovena, s njegovim Gudačkim kvartetom u D-duru, op. 18, br. 3, i Morisa Ravela, s njegovim Gudačkim kvartetom u F-duru koji je Zagrebački kvartet, u jednoj ranijoj svojoj postavci, snimio za Jugoton još osamdesetih godina prošlog vijeka. Ova dva djela imaju brojne zajedničke karakteristike, uprkos vremenskoj distanci od tačno jednog vijeka – Betoven je svoj kvartet napisao na samom početku 19. vijeka, a Ravel svoj na samom početku 20. vijeka. Stilska diskrepanca, između klasicizma i ranog Betovenovog stvaralaštva, oslonjenog na ideje „oca gudačkog kvarteta“, Jozefa Hajda, s jedne strane, i neoklasicizma i ranog Ravelovog stvaralaštva, oslonjenog na ideje impresionista s druge, prevaziđena je zahvaljujući Ravelovom pogledu na ideal klasične forme, odnosno ljepote. Ka tom idealu, očigledno, teži i Zagrebački kvartet koji interpretaciju bazira na preciznoj intonaciji i skladnom balansu između instrumenata, dok je nadograđuje pravilnim tumačenjem tematskog materijala, s izrazom koji ostavlja pozitivan utisak i koji je lišen populističkih manirizama.
Istorija Zagrebačkog kvarteta počinje 1919. godine, nakon koncerta održanog u Velikoj dvorani Hrvatskog zemaljskog glazbenog zavoda. Prvobitni članovi bili su violinisti Vaclav Huml i Milan Graf, violista Ladislav Miranov i violončelista Umberto Fabri, dok su u današnjoj postavci violinisti Martin Krpan i Davor Filips (Philips), violista Hrvoje Filips (Philips) i violončelista Martin Jordan. Između te dve postavke, različite generacije umjetnika koje su se smjenjivale tokom jednog vijeka, održale su više od četiri hiljade koncerata na svim kontinentima, izvodeći široki raspon stilova, od klasike, preko romantizma, do savremenih autora s akcentom na hrvatskom stvaralaštvu. Ansambl je snimio više od 60 ploča za razne svjetske izdavačke i radijske kuće kao što su Sastruphon, RCA, Melodicom, Da Camera Magna, Croatia Records, ALM Records.
Iako specifičnost boje po kojoj se prepoznaje određeni gudački kvartet ne traje duže nego što ga to čine određeni članovi ansambla, postojanje Zagrebačkog kvarteta ukazuje na neke druge vrijednosti. Vijek njihovog postojanja priča je o očuvanju tradicije, prepoznavanju važnih trenutaka u istoriji kulture jednog naroda, njegovanju dobrog ukusa i ulaganju u ljepšu budućnost. A te vrijednosti, kroz svoje muzičke programe, već osamnaest godina dijele i Don Brankovi dani muzike.
Boris Marković
